Renesans płyt winylowych. Nowe życie analogowej klasyki w cyfrowym świecie

Ożywienie popularności płyt winylowych w ostatniej dekadzie na całym świecie, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, oferuje unikalną okazję do przemyślenia rozróżnienia między nowymi a starymi mediami. W przypadku płyt winylowych dychotomia nowy/stary pokazuje jednoznacznie dwa światy: świat cyfrowy i świat analogowy.

Płyta winylowa była (i wciąż jest) ikonicznym analogowym artefaktem. Fizyczna produkcja winyla oraz jego dystrybucja nie mogą zostać zdigitalizowane. Co więcej, produkcja płyt wymaga trudnej, niemal rzemieślniczej pracy i tradycyjnej produkcji, a sam jej proces pozostaje niezmieniony od lat 60. XX wieku.

Dzisiejsza kultura i handel winylami obfitują w media cyfrowe: większość sprzedaży płyt winylowych odbywa się online, a kod do pobrania plików cyfrowych stał się standardowym elementem większości wydawnictw winylowych.

Technologia i tradycja

Cyfrowa przepaść między współczesnym obrotem płytami a ich produkcją czyni renesans winylowy idealnym przykładem do badania ograniczeń nowych i starych mediów jako konceptualnych horyzontów oraz do proponowania alternatywnych historycznych formuł i krytycznych ram. Dzisiejsza popularność winyla pokazuje, że media nie muszą być jedynie cyfrowe, aby zyskać uznanie. Wręcz przeciwnie, w czasach dominacji cyfrowej, analogowe media takie jak płyty winylowe zdobywają na wartości dzięki swojej fizycznej i namacalnej naturze, która dostarcza unikalnych doznań słuchowych i kolekcjonerskich milionom ludzi na całym świecie.

Winyle w dobie internetu

Zdecydowana większość sprzedaży płyt winylowych odbywa się obecnie online, co stanowi znaczący kontrast w porównaniu z tradycyjnymi sklepami muzycznymi jakie znamy z przeszłości. Platformy internetowe, aukcje i sklepy specjalistyczne online stały się głównymi miejscami, gdzie kolekcjonerzy i miłośnicy muzyki mogą nabywać winyle. To pokazuje, że nawet najbardziej analogowy z nośników muzycznych musi adaptować się do cyfrowej rzeczywistości, aby przetrwać, utrzymać się na powierzchni i dalej rozwijać się.

Dodatkowym elementem, który zbliża świat winyli do technologii cyfrowej, są kody do pobrania, które towarzyszą nowym winylowym wydawnictwom. Umożliwiają one słuchaczom dostęp do cyfrowych wersji albumów, co łączy najlepsze cechy obu światów: fizyczną płytę dla kolekcjonerów i wygodę cyfrowego formatu dla codziennego słuchania.

Gramofony nowej generacji

Rozwój technologiczny wpłynął również na same gramofony. Tradycyjne modele, które przez dekady pozostawały praktycznie niezmienione, teraz muszą konkurować z nowoczesnymi urządzeniami wyposażonymi w porty USB i technologię Bluetooth. Te nowe funkcje umożliwiają łatwe zgrywanie muzyki z winyli do formatu cyfrowego oraz bezprzewodowe przesyłanie dźwięku, co zwiększa ich funkcjonalność i przyciąga młodsze pokolenie słuchaczy, wychowane w cyfrowym świecie.

Niezależność w cyfrowym świecie

Analiza współczesnego rynku winylowego szczególnie w Stanach Zjednoczonych sugeruje, że tradycyjne rozróżnienie między korporacyjnymi a niezależnymi wydawnictwami jest bardziej istotne niż podział na nowe i stare, czy cyfrowe i analogowe. Niezależne wydawnictwa i sklepy muzyczne odgrywają kluczową rolę w podtrzymywaniu kultury winylowej, oferując unikalne, często limitowane wydania, które przyciągają kolekcjonerów i entuzjastów.

Badania etnograficzne wzdłuż obecnego łańcucha dostaw winyli w USA pokazują, że dla wielu miłośników muzyki kluczowe jest, aby fizyczne media mogły krążyć niezależnie od tych samych korporacyjnych interesów, które dominują w świecie cyfrowym. To nie tylko kwestia nostalgii. To kwestia świadomego wyboru wspierania niezależnych twórców i dystrybutorów.

Przyszłość płyt winylowych

Jeżeli zastanawiamy się nad przyszłością winyli to pytanie nie brzmi, czy analogowe formaty przetrwają obok cyfrowych. Pytanie jakie należy postawić to: w jakim stopniu fizyczne media będą mogły funkcjonować niezależnie od dominujących korporacji, które zdominowały popularną kulturę w jej cyfrowych formach.

Przyszłość winyli zależy zatem od zdolności do zachowania niezależności i różnorodności w obliczu coraz bardziej zglobalizowanego i skomercjalizowanego rynku muzycznego, w którym rządzi kilka globalnych graczy

Podsumowanie

Renesans płyt winylowych to zjawisko, które wykracza poza prostą nostalgię za przeszłością. To dowód na to, że w świecie zdominowanym przez cyfrowe technologie, fizyczne nośniki mogą nie tylko przetrwać, ale i rozwijać się, oferując unikalne doświadczenia, które nie są dostępne w cyfrowym formacie. Ostatecznie sukces winyli zależy od zdolności do adaptacji i innowacji, przy jednoczesnym zachowaniu autentyczności i niezależności, które stanowią o ich niepowtarzalnym uroku. Jednym słowem, jak sprawić, aby to co „stare”, stało się „nowe” i nie straciło przy tym swojego historycznego uroku.

Na podstawie: Michael Palm, Keeping what real? Vinyl records and the future of independent culture, Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies I-25(2019) 4; Palm, M. (2019). Keeping what real? Vinyl records and the future of independent culture. Convergence, 25(4), 643-656.