the therapeutic use of music

Rola muzyki w społeczeństwie. Dlaczego muzyka jest ważna? (1)

To pytanie zadawane jest od wieków i wciąż nas fascynuje i inspiruje. Muzyka to więcej niż tylko forma rozrywki. Muzyka to potężna siła, która ma zdolność kształtowania naszych emocji, wpływania na nasze zachowanie i łączenia nas z innymi na zupełnie innym poziomie.

Bez względu na to, czy słuchamy ulubionej piosenki w radiu, uczestniczymy w koncercie na żywo, czy też nucimy ulubione melodie pod prysznicem, muzyka ma moc przeniesienia nas w inne miejsce. Jest ona pomocą w ucieczce od codziennych trudności. Muzyka pociesza w rytmach i melodiach, które nas poruszają.

Jednak wpływ muzyki wykracza daleko poza naszą osobistą przyjemność. Muzyka ma zdolność kształtowania kultury człowieka, relacji społecznych i politycznych, a nawet promowania zdrowia fizycznego i psychicznego.

Wpływ muzyki na emocje i zdrowie psychiczne

Nie jest tajemnicą, że muzyka ma moc poruszania nas emocjonalnie. Bez względu na to, czy to piosenka, która wywołuje łzy, czy taka, która skłania nas do tańca, muzyka ma zdolność wywoływania silnych uczuć i łączenia nas z naszymi emocjami. Czy wiesz, że muzyka może także znacząco wpływać na nasze zdrowie psychiczne?

Badania wykazały, że słuchanie muzyki może redukować stres i lęk, poprawiać ogólnie nastrój, a nawet łagodzić objawy depresji. W rzeczywistości terapia muzyczna (muzykoterapia) jest dziś stosowana jako leczenie różnych zaburzeń psychicznych, w tym schizofrenii, demencji i PTSD (Post-Traumatic Stress Disorder; zespół stresu pourazowego).

Oliver Sacks, Musicophilia. Tales of Music and the Brain, Alfred A. Knopf, New York 2007,  s. 30

„Muzyka stanowi dla większości z nas znaczącą i w sumie przyjemną część życia – nie tylko muzykę zewnętrzną, muzykę, którą słyszymy uszami, ale muzykę wewnętrzną, muzykę, która gra w naszych głowach”.

Jak muzyka osiąga te efekty? Naukowcy wierzą, że muzyka powoduje uwalnianie neuroprzekaźników, takich jak dopamina (wzmacnia naszą motywację) i serotonina (dostarcza uczucie szczęścia, skupienia i wewnętrznego pokoju), związanych z przyjemnością, nagrodą i szczęściem. Może także aktywować te same części mózgu, które są zaangażowane w przetwarzanie emocji i wspomnień.

Co więcej, muzyka może pełnić rolę mechanizmu radzenia sobie z trudnymi emocjami czy sytuacjami. Czy to rozstanie czy trudny dzień w pracy, słuchanie ulubionej piosenki może pomóc nam poczuć się lepiej i bardziej odpornie.

Wpływ muzyki na nasze emocje i zdrowie psychiczne jest istotny i wieloaspektowy. Bez względu na to, czy używamy jej do łagodzenia duszy, czy też do poruszania ciałem, muzyka ma moc poprawiania naszego samopoczucia i jakości życia.

Muzyka jako narzędzie zmian społecznych

Na przestrzeni historii, muzyka odegrała kluczową rolę w ruchach społecznych i politycznych. Od piosenek protestacyjnych po hymny solidarności, muzyka była używana do wyrażania sprzeciwu, promowania jedności i inspiracji do zmian.

Oliver Sacks, Musicophilia. Tales of Music and the Brain, Alfred A. Knopf, New York 2007,  s. 39

„We wszystkich społeczeństwach podstawową funkcją muzyki jest zbiorowość i wspólnota – jednoczenie i łączenie ludzi. W każdej kulturze ludzie śpiewają i tańczą razem i można sobie wyobrazić, że robili to w okolicach pierwszych pożarów, sto tysięcy lat temu”.

Przykładem mocy muzyki we wprowadzaniu zmian jest ruch praw obywatelskich lat 60. XX wieku. Piosenki takie jak „We Shall Overcome” (piosenka gospel mocno kojarzona z amerykańskim ruchem na rzecz praw obywatelskich) i „A Change Is Gonna Come” (Sama Cooke’a) stały się okrzykami bojowymi dla aktywistów walczących o równość rasową. Piosenki te pomogły zjednoczyć ludzi w jeden ruch i dały głos w walce o sprawiedliwość.

Dziś muzyka nadal jest siłą napędową zmian społecznych. Artyści tacy jak Kendrick Lamar, Beyoncé czy J. (Jermaine Lamar) Cole wykorzystują swoje platformy, aby poruszać kwestie brutalności policyjnej, nierówności i ruchu Black Lives Matter. Przyciągają uwagę do istotnych problemów i wywołują rozmowy, które mogłyby się nie wydarzyć w innym przypadku.

Co więcej, muzyka może jednoczyć ludzi przez kulturowe, rasowe i geograficzne podziały. Uniwersalność muzyki pozwala jej przekraczać bariery językowe i kulturowe, tworząc wspólne doświadczenie, które może pomóc w przełamywaniu różnic i budowaniu zrozumienia.

Muzyka ma zatem unikalną zdolność do wprowadzania zmian społecznych i promowania jedności. Czy to poprzez piosenki protestacyjne czy kolaboracje międzykulturowe, muzyka może inspirować nas do pracy nad lepszym, bardziej sprawiedliwym społeczeństwem.

Podsumowanie

Nie jest łatwo odpowiedzieć na postawione w podtytule tego artykułu pytanie: Dlaczego muzyka jest ważna? Muzyka bowiem to nie tylko forma rozrywki, lecz także potężna siła, zdolna kształtować emocje, wpływać na zachowanie i łączyć ludzi na głębszym poziomie.

Muzyka nie jest tylko pewną formą ucieczki od codziennych trudności, ponieważ jej wpływ sięga znacznie dalej. Dotyka ona nie tylko kultury i relacji społecznych, ale także zdrowia fizycznego i psychicznego. Muzyka redukuje stres, poprawia nastrój oraz wspomaga leczenie różnych zaburzeń psychicznych.

W drugiej części przyjrzymy się roli muzyki w kształtowaniu tożsamości kulturowej, ponieważ muzyka od dawna stanowi istotną część tożsamości kulturowej, zarówno w poszczególnych społecznościach, jak i na skalę globalną.